Tasarrufun İptali Davası - Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi

⚖️ Tasarrufun İptali Davası

Tasarrufun İptali Davası, borçlunun alacaklıdan mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemlerin geçersiz sayılması için açılan özel bir dava türüdür. Tasarrufun İptali Davası, İcra ve İflas Kanunu m.277–284 arasında düzenlenmiş olup, borçlunun üçüncü kişilere devrettiği malvarlığı unsurlarının sanki hâlâ borçlunun elindeymiş gibi haczedilmesini sağlar. Tasarrufun İptali Davası, alacaklının tahsil kabiliyetini artırmak ve kötü niyetli işlemleri bertaraf etmek amacıyla doğrudan uygulanabilir bir hukuki araçtır.

📌 Tasarrufun İptali Davası, yalnızca teorik bilgiyle değil; işlem belgelerinin, tapu kayıtlarının, ödeme dekontlarının ve taraf ilişkilerinin doğrudan incelenmesiyle sağlıklı biçimde yapılandırılabilir. Her işlem, şekil şartları, tarih, bedel dengesi ve taraf ilişkisi açısından teknik olarak değerlendirilmelidir.

📍 Kadıköy veya Şişli’deki çalışma alanlarımızda, Tasarrufun İptali Davası süreci doğrudan belgeleriniz üzerinden ele alınır. İcra dosyası, haciz tutanakları, işlem belgeleri ve aciz hali birlikte incelenerek, dava stratejisi mevzuata tam uyumlu şekilde planlanır. Görüşme talebinizle birlikte, süreci yalnızca hukuki değil, aynı zamanda uygulamaya dönük ve ticari güvenliği önceleyen bir yaklaşımla birlikte yapılandırabiliriz.

⚖️ 1. Tasarrufun İptali Davası Nedir?

Tasarrufun İptali Davası, borçlunun alacaklıdan mal kaçırmak amacıyla yaptığı hukuki işlemlerin geçersiz sayılması için açılan özel bir dava türüdür. İcra ve İflas Kanunu m.277–284 arasında düzenlenmiştir. Amaç, borçlunun üçüncü kişilere devrettiği malvarlığı unsurlarının sanki hâlâ borçlunun elindeymiş gibi haczedilmesini sağlamaktır.

📜 2. Hukuki Dayanak ve Mevzuat Temeli

Tasarrufun iptali, İcra ve İflas Kanunu’nun şu maddelerine dayanır:

m.277: Genel tanım ve dava hakkı
m.278: Bağışlama niteliğindeki işlemlerin iptali
m.279: Aşırı düşük bedelle yapılan satışlar
m.280: Borçlunun yakınlarıyla yaptığı işlemler
m.281: İptal kararının etkisi
m.282: Haciz ve satış yetkisi

Bu hükümler, borçlunun kötü niyetli tasarruflarını engellemek için alacaklıya özel haklar tanır.

🧾 3. Dava Açma Şartları

Tasarrufun iptali davası açılabilmesi için bazı koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

📄 Geçerli bir icra takibi başlatılmış olmalı
📉 Borçlunun malvarlığı yetersiz olmalı (aciz hali)
📎 Borçlu, mal kaçırma amacıyla işlem yapmış olmalı
👤 Üçüncü kişi kötü niyetli olmalı veya yakınlık ilişkisi bulunmalı
📅 İşlem, son 5 yıl içinde yapılmış olmalı

Bu şartlar gerçekleştiğinde, alacaklı iptal davası açarak borçlunun devrettiği malları haczedebilir.

🏛️ 4. Görevli ve Yetkili Mahkeme

Tasarrufun iptali davaları, borçlunun yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Dava, borçluya ve işlemi yaptığı üçüncü kişiye karşı birlikte yöneltilir. Mahkeme, işlemin iptale tabi olup olmadığını değerlendirir ve karar verir.

📅 5. Hak Düşürücü Süre

İcra ve İflas Kanunu m.284’e göre tasarrufun iptali davası, işlemin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir; süresi geçtikten sonra dava açılamaz ve mahkeme kendiliğinden reddeder.

📉 6. Bağışlama Niteliğindeki İşlemler

Borçlunun malını karşılıksız olarak devretmesi, bağışlama niteliğindedir ve doğrudan iptale tabidir. İİK m.278’e göre bu tür işlemler, borçlunun kötü niyetli olup olmadığına bakılmaksızın iptal edilir.

Örnekler:

🏠 Taşınmazın eşe bağışlanması
🚗 Aracın kardeşe devri
💳 Banka hesabının çocuğa aktarılması

Bu işlemler, alacaklı tarafından haczedilebilir hale getirilir.

💰 7. Düşük Bedelle Satışlar

Borçlu, malını gerçek değerinin çok altında bir bedelle devretmişse, bu işlem de iptale tabidir. İİK m.279’a göre, piyasa değerinin %50’sinden düşük bedelle yapılan satışlar şüpheli kabul edilir.

İnceleme kriterleri:

📊 Rayiç bedel ile satış bedeli karşılaştırılır
📄 Satış sözleşmesi incelenir
👤 Alıcı ile borçlu arasındaki ilişki değerlendirilir

Mahkeme, işlemin iptale tabi olup olmadığını teknik bilirkişi incelemesiyle belirleyebilir.

👥 8. Yakınlara Yapılan İşlemler

Borçlunun eşi, çocukları, kardeşleri veya ortaklarıyla yaptığı işlemler, İİK m.280 kapsamında değerlendirilir. Bu kişilerle yapılan devirler, alacaklıya zarar verme amacı taşıyorsa iptal edilebilir.

Yakınlık ilişkisi örnekleri:

👩‍❤️‍👨 Eşe yapılan devir
👨‍👩‍👧‍👦 Çocuğa yapılan satış
🧑‍🤝‍🧑 Ortak şirkete yapılan aktarımlar

Mahkeme, işlemin gerçek ticari amaç taşıyıp taşımadığını değerlendirir.

📂 9. İptal Kararının Etkisi

Mahkeme, işlemin iptaline karar verdiğinde, alacaklı sanki o mal hâlâ borçlunun elindeymiş gibi haciz işlemi yapabilir. Bu, malın mülkiyetini değiştirmez; yalnızca haciz ve satış yetkisi tanır.

Sonuçlar:

🏠 Taşınmaz haczedilebilir
🚗 Araç satışa çıkarılabilir
💳 Banka hesabına bloke konabilir

İptal kararı, alacaklının tahsil kabiliyetini artırır.

🧠 10. Delil Yönetimi ve İspat Araçları

Alacaklı, iptal davasında borçlunun kötü niyetli olduğunu ve işlemin alacağı engellemek amacıyla yapıldığını ispatlamak zorundadır.

Delil türleri:

📄 Tapu kayıtları
📊 Rayiç bedel raporları
📧 Yazışmalar
👤 Tanık beyanları
📎 İcra dosyası belgeleri

Delillerin düzenli, tarihli ve işlemle doğrudan ilgili olması gerekir.

📍 11. Aciz Belgesi ve Önemi

Tasarrufun iptali davası açılmadan önce, borçlunun malvarlığının alacağı karşılamaya yetmediği tespit edilmelidir. Bu durum “aciz hali” olarak adlandırılır. İcra Müdürlüğü tarafından düzenlenen aciz belgesi, borçlunun haczedilebilir malı bulunmadığını gösterir ve iptal davası için güçlü bir dayanak oluşturur.

Aciz belgesi nasıl alınır:

📄 Takip kesinleşir
🏦 Haciz işlemleri yapılır
📋 Mal bulunamazsa belge düzenlenir
🧾 Belge, dava dilekçesine eklenir

Aciz belgesi zorunlu olmasa da, borçlunun ödeme gücünün bulunmadığını somutlaştırdığı için dava sürecini güçlendirir.

📈 12. Şirketler Arası Mal Kaçırma Senaryoları

Tasarrufun iptali davaları, gerçek kişiler kadar tüzel kişiler arasında da gündeme gelir. Özellikle borçlu şirketlerin malvarlığını grup şirketlere, ortaklara veya yakın kişilere devretmesi sık karşılaşılan bir durumdur.

Örnek senaryolar:

🏢 Borçlu şirketin araçlarını ortak şirkete devretmesi
🏠 Şirketin taşınmazını yöneticinin yakınına satması
📦 Stokların faturasız şekilde başka firmaya aktarılması

Bu tür işlemler, ticari görünüm altında mal kaçırma amacı taşıyorsa iptale tabidir. Alacaklı, işlem tarihini, taraf ilişkisini ve bedel dengesizliğini belgeleyerek dava açabilir.

📬 13. Dava Dilekçesi ve Usul Şartları

Tasarrufun iptali davası, borçlu ve üçüncü kişiye karşı birlikte yöneltilir. Dava dilekçesinde, işlemin türü, tarihi, taraflar arasındaki ilişki ve iptal gerekçesi açıkça belirtilmelidir.

Dilekçede yer alması gerekenler:

📄 Alacaklı ve borçlu bilgileri
📅 İşlem tarihi ve türü
📉 Aciz hali veya haciz tutanakları
📎 Belgeler: tapu, satış sözleşmesi, ödeme dekontu
⚖️ Talep: işlemin iptali ve haciz yetkisi

Dava, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır ve genel yargılama usulüne tabidir.

📞 14. Ofiste Belge İncelemesi ve Süreç Planlaması

Tasarrufun iptali süreci, yalnızca dava dilekçesiyle değil; belge analizi, işlem geçmişi ve taraf ilişkilerinin teknik değerlendirmesiyle yürütülmelidir. Kadıköy veya Şişli’deki çalışma alanlarımızda, tapu kayıtları, satış belgeleri, ödeme dekontları ve icra dosyası birlikte incelenerek sürecin hukuki temeli oluşturulur.

📌 Görüşme sırasında: