Miras Sebebiyle İstihkak Davası
Miras Sebebiyle İstihkak Davası, mirasçının, miras bırakanın terekesine dahil olan bir mal üzerinde hak iddia ettiği davadır. Bu tür davalar, mirasçılar arasında veya mirasçı ile üçüncü kişiler arasında terekeye ait malların mülkiyet hakkının belirlenmesi için açılır.
1.Amaç:
• Hukuki Hakların Tesisi: Tereke üzerindeki mülkiyet hakkının gerçek mirasçıya devredilmesi.
• Adaletin Sağlanması: Miras mallarının haksız zilyetlikten korunması.
• Hak Kaybını Önleme: Mirasçının hak ettiği malvarlığını güvence altına alma.
Hukuki Dayanak:
• Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 640: Mirasçıların tereke üzerindeki haklarının korunması.
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) Madde 12: Davaların açılacağı yetkili mahkeme.
2. Miras Sebebiyle İstihkak Davasının Unsurları
Bu dava türünün açılabilmesi için belirli unsurların bulunması gerekir:
a. Mirasçılık Belgesi
Davacının, mirasçı sıfatını taşıdığını kanıtlaması şarttır. Bu, genellikle veraset belgesi ile ispat edilir.
b. Miras Malvarlığı
Davaya konu olan mal, miras bırakana ait bir malvarlığı unsuru olmalıdır. Taşınmaz, taşınır veya haklar bu kapsamda değerlendirilebilir.
c. Hukuka Aykırı Tasarruf
Tereke malvarlığı üzerinde, davalı kişi tarafından hukuka aykırı bir zilyetlik iddiası veya mülkiyet tasarrufu olmalıdır.
d. Davacıda Mülkiyet Hakkı
Davacı mirasçının, dava konusu mala ilişkin mülkiyet veya hak iddiasını ispatlayabilir durumda olması gerekir.
3. İlgili Mevzuatın Ayrıntılı İncelemesi
Türk Medeni Kanunu’ndaki Düzenlemeler:
• TMK Madde 683: Mülkiyet hakkının korunması.
• TMK Madde 640-642: Mirasçıların terekeye dair hak ve yükümlülükleri.
• TMK Madde 609: Terekenin tespit ve korunması.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümleri:
• HMK Madde 12: Yetkili mahkeme, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.
• HMK Madde 190: İspat yükü ve delillerin değerlendirilmesi.
Diğer İlgili Mevzuatlar:
• Tapu Kanunu: Taşınmazların mülkiyetine ilişkin düzenlemeler.
• Borçlar Kanunu Madde 19: Hukuka aykırı işlemlerin geçersizliği.
4. Miras Sebebiyle İstihkak Davalarının Süreci
a. Dava Açma Hakkı
• Miras sebebiyle istihkak davasını açma hakkı, yasal ve atanmış mirasçılara aittir.
• Dava, genellikle hak kaybına uğrayan mirasçı tarafından açılır.
b. Yetkili Mahkeme
Yetkili mahkeme, miras bırakanın son yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesidir.
c. Dava Açma Süreci
1. Dava Dilekçesi Hazırlığı:
◦ Mirasçılık belgesi ve dava konusu malvarlığının bilgilerini içerir.
2. Delillerin Sunulması:
◦ Tapu kayıtları, zilyetlik belgeleri, tanık beyanları ve yazılı deliller.
3. Mahkeme Süreci:
◦ Mahkeme, delilleri inceler ve gerekirse bilirkişi raporu talep edebilir.
d. İspat Yükümlülüğü
Davacı, dava konusu mala dair hakkını ispat etmek zorundadır. Bunun için kullanılabilecek deliller şunlardır:
• Veraset belgesi.
• Tapu veya taşınmaz belgeleri.
• Tereke envanteri.
• Tanık ifadeleri.
5. Karşılaşılan Hukuki Sorunlar
a. İspat Eksikliği
• Mirasçı, hakkını kanıtlayacak yeterli delil sunmazsa davanın reddine karar verilebilir.
b. Zilyetlik İhtilafları
• Tereke malları üzerindeki zilyetlik sorunlarının çözümü genellikle karmaşıktır.
c. Uyuşmazlıkların Çözümü
• Mirasçılar arasında çıkan anlaşmazlıklar, dava sürecini uzatabilir.
6. Dava Sonuçları
a. Malvarlığının İadesi
Mahkeme, dava konusu malın davacı mirasçıya iadesine karar verebilir.
b. Tereke Düzenlemesi
Geçersiz tasarruflar iptal edilerek tereke yeniden düzenlenir.
c. Hak İadesi
Davacı mirasçının, dava sonucunda mülkiyet hakkı korunur.
7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Miras sebebiyle istihkak davası ne kadar sürer?
Dava süresi, delillerin niteliği ve mahkeme yoğunluğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Miras istihkak davalarında hangi belgeler gerekir?
Tapu belgeleri, veraset ilamı, tanık ifadeleri ve diğer yazılı deliller kullanılır.
Bu davalar kimler tarafından açılabilir?
Yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar dava açma hakkına sahiptir.
Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi’nin Hizmetleri
a. Hukuki Danışmanlık
• Müvekkillere davanın hukuki süreci hakkında detaylı bilgi sağlanır.
b. Dava Takibi
• Dava dilekçesinin hazırlanması ve süreç boyunca profesyonel hukuki destek sunulur.
c. Delil Toplama
• Miras sebebiyle istihkak davalarında kullanılacak belgelerin ve delillerin toplanması.
d. Uyuşmazlık Çözümleri
• Mirasçılar arasında çıkan anlaşmazlıkların hukuki çerçevede çözülmesi.
Türk Medeni Kanunu’ndaki Düzenlemeler:
A. Mülkiyet hakkının içeriği Madde 683- Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız elatmanın önlenmesini de dava edebilir.
Madde 640- Birden çok mirasçı bulunması hâlinde, mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir. Mirasçılar terekeye elbirliğiyle sahip olurlar ve sözleşme veya kanundan doğan temsil ya da yönetim yetkisi saklı kalmak üzere, terekeye ait bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler. Mirasçılardan birinin istemi üzerine sulh mahkemesi, miras ortaklığına paylaşmaya kadar bir temsilci atayabilir. Mirasçılardan her biri, terekedeki hakların korunmasını isteyebilir. Sağlanan korumadan mirasçıların hepsi yararlanır. Bir mirasçı ödemeden aciz hâlinde ise, mirasın açılması üzerine diğer mirasçılar, haklarının korunması için gerekli önlemlerin gecikmeksizin alınmasını sulh mahkemesinden isteyebilirler.
II. Mirasçıların sorumluluğu Madde 641- Mirasçılar, tereke borçlarından müteselsilen sorumludurlar. Ana ve baba veya büyük ana ve büyük baba ile birlikte yaşayan ve emeklerini veya gelirlerini aileye özgüleyen ergin çocuklar ile torunlara verilecek uygun miktardaki tazminat, bu yüzden terekenin borç ödemeden acze düşmemesi kaydıyla tereke borcu sayılır.
B. Paylaşmayı isteme hakkı Madde 642- Mirasçılardan her biri, sözleşme veya kanun gereğince ortaklığı sürdürmekle yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilir. Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesini sulh mahkemesinden isteyebilir. Mirasçılardan birinin istemi üzerine hâkim, terekenin tamamını ve terekedeki malların her birini göz önünde tutarak, olanak varsa taşınmazlardan her birinin tamamının bir mirasçıya verilmesi suretiyle paylaştırmayı yapar. Mirasçılara verilen taşınmazların değerleri arasındaki fark para ödenmesi yoluyla giderilerek miras payları arasında denkleştirme sağlanır. Paylaşmanın derhâl yapılması, paylaşım konusu malın veya terekenin değerini önemli ölçüde azaltacaksa; sulh hâkimi, mirasçılardan birinin istemi üzerine bu malın veya terekenin paylaşılmasının ertelenmesine karar verebilir.