Tam Yargı Davaları: Haklarınızı Koruyarak Tazminat Talebinde Bulunun

Tam yargı davaları, idare hukukunda bireylerin ve kurumların idareye karşı haklarını savunabilmeleri için önemli bir dava türüdür. Bu tür davalarda, idarenin eylemlerinden veya işlemlerinden kaynaklanan maddi ve manevi zararların giderilmesi amaçlanır. Türk hukukunda tam yargı davaları, bireylerin adalet talebinin yerine getirilmesinde etkili bir araçtır.

1. Tam Yargı Davası Nedir?
Tam yargı davası, idarenin eylemleri, işlemleri veya kamu hizmetleri nedeniyle bireylerin zarar görmesi sonucunda açılan davalardır. Bu tür davalar, mağdurların maddi ve manevi zararlarını tazmin etmeyi amaçlar.
1.1. Tam Yargı Davasının Amacı
Tam yargı davalarının temel amacı, idarenin neden olduğu zararların hukuki yollardan giderilmesini sağlamaktır. İdarenin gerçekleştirdiği işlemler ve eylemler, bazen bireylerin haklarına zarar verebilir. Bu davalar, bu zararların telafi edilmesini sağlar.
Tam yargı davalarının başlıca amaçları:
1. Bireylerin uğradığı zararların giderilmesi.
2. İdarenin hukuka uygun işlem ve eylemlerde bulunmasını sağlamak.
3. Kamu otoritelerinin sınırsız yetkilerinin denetimi.

2. Tam Yargı Davalarının Hukuki Dayanakları
2.1. Anayasa
Tam yargı davalarının en önemli hukuki dayanağı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’dır. Anayasa’nın 125. maddesi şu hükümlere yer verir:
• İdarenin her türlü işlem ve eylemi yargı denetimine açıktır.
• İdarenin hukuka aykırı bir işlemi veya eylemi nedeniyle oluşan zararların idare tarafından tazmin edilmesi zorunludur.

2.2. İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK)
Tam yargı davalarının usul ve esasları, İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) kapsamında düzenlenmiştir:
• Madde 2/1-b: İdareye karşı maddi ve manevi tazminat talepleri bu maddeye dayanılarak yapılır.
• Madde 13: İdareye başvuru yapılmadan tam yargı davası açılamaz. İlgili idareye zarar talebinde bulunulması zorunludur.
• Madde 16: Dava açma süreleri ve zaman aşımı hükümleri belirlenmiştir.

2.3. Özel Mevzuatlar
Tam yargı davaları, idarenin neden olduğu zararların niteliğine göre özel mevzuatlara da dayanabilir:
• Kamulaştırma Kanunu: Yanlış ya da haksız kamulaştırmalarda tazminat talep edilebilir.
• Kamu Görevlileri Kanunu: Kamu görevlilerinin sebep olduğu zararlarda özel düzenlemeler uygulanır.

3. Tam Yargı Davasının Türleri
Tam yargı davaları, bireylerin uğradığı zararın türüne göre farklı başlıklar altında sınıflandırılabilir. İşte başlıca tam yargı dava türleri:
3.1. Maddi Tazminat Davaları
İdarenin eylemleri veya işlemleri sonucunda bireyin uğradığı ekonomik zararların tazmini amacıyla açılan davalardır. Örnek:
• Yanlış bir kamulaştırma kararı nedeniyle bireyin mülkiyet hakkının ihlali.
• Kamu araçlarının neden olduğu trafik kazası sonucu oluşan zarar.

3.2. Manevi Tazminat Davaları
İdarenin eylemleri sonucu bireyin psikolojik veya sosyal açıdan zarar görmesi halinde manevi tazminat talep edilir. Örnek:
• Haksız gözaltı nedeniyle bireyin ruhsal travma yaşaması.
• Bir kamu kararının bireyin itibarını zedelemesi.

3.3. Kusursuz Sorumluluk Davaları
İdarenin kusuru olmasa bile, eylemleri ya da işlemleri sonucunda bireyin zarar görmesi durumunda açılan davalardır. Örnek:
• Kamu hizmeti sırasında çevreye verilen zararlar.
• Altyapı çalışmalarında bireyin mülkiyet hakkının ihlali.

4. Tam Yargı Davası Açma Süreci
Tam yargı davası açılmadan önce izlenmesi gereken belirli bir süreç vardır. Bu süreç, yasal düzenlemelerle açıkça belirlenmiştir.
4.1. İdareye Başvuru Şartı
Tam yargı davaları açılmadan önce ilgili idareye başvurarak zararların giderilmesi talebinde bulunmak zorunludur. Bu süreçte idare:
• Talebi kabul ederek zararı tazmin edebilir.
• Talebi reddedebilir veya yanıtsız bırakabilir.

4.2. Dava Açma Süresi
Dava açma süresi, tam yargı davalarının usulüne uygun açılabilmesi açısından kritiktir:
• İdari İşlemlerden Kaynaklanan Zararlar: Tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır.
• İdari Eylemlerden Kaynaklanan Zararlar: Zararın öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl, olayın gerçekleştiği tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
Not: Süreler hak düşürücü nitelikte olup, süreye uyulmaması halinde dava açma hakkı kaybolur.

4.3. Dava Açma
Tam yargı davaları, görevli ve yetkili idare mahkemelerinde açılır. Dava dilekçesi şu unsurları içermelidir:
• Zararın niteliği ve büyüklüğü.
• İdarenin hukuka aykırı eylem veya işlemi.
• Talep edilen tazminat miktarı.

5. Görevli ve Yetkili Mahkemeler
Tam yargı davaları, ilgili zarar türüne göre farklı mahkemelerde görülebilir:
• İdare Mahkemeleri: Genel olarak tam yargı davalarına bakmakla görevlidir.
• Vergi Mahkemeleri: Vergi kaynaklı zararlardan doğan tazminat davalarına bakar.
• Danıştay: İlk derece mahkemesi olarak görev yapabilir. Ayrıca temyiz mercii olarak da işlev görür.

6. Tam Yargı Davasının Sonuçları
Mahkeme, idarenin hukuka aykırı olduğuna karar verirse davacı lehine şu sonuçlar doğar:
1. Tazminat Kararı: Mahkeme, zarar görenin maddi ve manevi zararlarının idare tarafından ödenmesine hükmeder.
2. Hukuki Sonuçların Ortadan Kaldırılması: İdarenin hatalı işlem veya eylemi düzeltilebilir.

7. Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi’nin Tam Yargı Davalarında Hizmetleri
Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi, tam yargı davalarında bireysel ve kurumsal müvekkillerine hukuki danışmanlık ve temsil hizmetleri sunar. Hizmetlerimiz:
7.1. Hukuki Danışmanlık
• Zararın hukuki değerlendirmesi ve tazminat talebi hazırlığı.
• İdareye başvuru sürecinde destek.

7.2. Mahkeme Sürecinde Temsil
• Maddi ve manevi zarar taleplerinin etkin bir şekilde savunulması.
• Dava sürecinin baştan sona profesyonel yönetimi.

7.3. Temyiz ve İtiraz Süreçleri
Danıştay nezdindeki temyiz sürecinde müvekkillerin haklarının korunması.

8. Sonuç ve Öneriler
Tam yargı davaları, bireylerin idareye karşı haklarını aramasını sağlayan önemli bir hukuk yoludur. Ancak bu süreçlerin karmaşık yapısı ve teknik detayları nedeniyle profesyonel bir hukuk desteği almak çok önemlidir. Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi, bu alandaki tecrübesi ve uzman kadrosu ile müvekkillerinin haklarını en etkili şekilde savunmayı amaçlar.
Daha fazla bilgi ve danışmanlık talebi