Deniz Sigortaları

Deniz sigortaları; denizcilik sektöründe karşılaşılan risklerin yönetilmesi ve tarafların korunması için kritik bir öneme sahiptir. Gemiler ve yükler için farklı ihtiyaçlara yönelik olarak geliştirilmiş sigorta poliçeleri, taşımacılık sürecindeki tüm tarafların finansal ve yasal güvenliğini sağlar. Bu türlerin her biri, deniz taşımacılığı süreçlerinde farklı bir ihtiyacı karşılar ve deniz ticaretinin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesini sağlar.

Deniz sigortaları, deniz taşımacılığı sırasında yüklerin, gemilerin ve çevrenin tarafların uğrayabileceği maddi ve hukuki zararları güvenliğini sağlamak amacıyla düzenlenmiş poliçeleri içerir. Deniz ticaretinin doğası gereği birçok risk barındırması, bu sigorta türlerini zorunlu kılmaktadır. Gemi sahipleri, yük sahipleri, taşıyıcılar ve lojistik şirketleri, aynı zamanda çevresel ve insani risklerin de yönetimini sağlamayı hedefler bu riskleri minimize etmek ve ticari devamlılığı sağlamak adına farklı sigorta türlerinden faydalanır.. Deniz ticaretinde kullanılan başlıca sigorta türleri aşağıda detaylı şekilde açıklanmıştır:

Deniz Sigortası Türleri

1. Yük Sigortası (Cargo Insurance)
Deniz taşımacılığı sırasında taşınan malların korunmasını amaçlayan en yaygın sigorta türüdür.
Yük sigortası, taşınan malların deniz yolu boyunca karşılaşabileceği fiziksel riskleri ve zararları kapsar. Malların hasar görmesi veya tamamen kaybolması gibi durumlarda yük sahiplerini finansal kayıplardan korur. Uluslararası ticaret süreçlerinde malların fiziksel güvenliğini sağlar. Yük sahiplerinin finansal yatırımlarını koruyarak ticari faaliyetlerin sürekliliğini destekler.
Kapsadığı Riskler
Deniz Kazaları:
Gemi batması veya çarpışması gibi olaylar.
Yükleme-Boşaltma Hasarları: Malların gemiye yüklenirken veya boşaltılırken zarar görmesi.
Hırsızlık: Limanlarda veya taşıma sırasında malların çalınması.
Kaybolma: Yükün çalınması veya denizde kaybolması.
Doğal Afetler: Fırtına, tsunami ve gemi batması gibi denizcilik kaynaklı felaketler.
Özellikleri
Taşıma sırasında malların uğrayabileceği zararı yük sahibine veya taşıyıcıya tazmin eder.
Farklı türlerde poliçeler mevcuttur:
Tam Zarar Sigortası: Malların tamamen kaybolması durumunda tazminat sağlar.
Kısmi Zarar Sigortası: Malların bir kısmında meydana gelen hasarı kapsar.
Örnek:
Bir şirket, deniz yoluyla elektronik cihazlar gönderirken olası hasarlara karşı yük sigortası yaptırabilir. Bu, taşınan malların güvenliğini sağlamak için hayati bir adımdır.

2. Gemi Sigortası (Hull Insurance)
Gemi sigortası, geminin fiziki zararlarını karşılayan bir sigorta türüdür. geminin fiziki yapısını koruma altına alan poliçedir. Gemi sahipleri ve işletmeciler tarafından yaygın olarak tercih edilir.
Bu poliçe, geminin tamamen kaybedilmesi veya kısmen zarar görmesi durumunda gemi sahibine tazminat ödenmesini sağlar.
Kapsadığı Riskler:
Çarpışmalar: Diğer gemilerle veya liman yapılarıyla çarpışma sonucu oluşan hasarlar.
Yangın ve Patlamalar: Gemi üzerindeki teknik arızalar veya kargodan kaynaklanan yangınlar.
Makine Arızaları: Geminin makinelerinde meydana gelen hasarlar.
Doğal Afetler: Sert hava koşullarından kaynaklanan fiziksel zararlar.
Neden Önemlidir?
Gemi sahiplerinin yüksek maliyetli zararlarını karşılayarak yatırımlarını korur. Gemiyi deniz operasyonlarında karşılaşabileceği maliyetli zararlara karşı güvence altına alır. Sigorta poliçesi, gemi sahibinin yaptığı büyük yatırımları korur. Deniz ticaretinin devamlılığını sağlar.
Örnek:
Bir taşımacılık firması, filosundaki bir konteyner gemisinin gövde sigortası yaptırarak fırtına sonucu oluşabilecek hasarlara karşı kendisini güvence altına alabilir.
3. Sorumluluk Sigortası (Protection and Indemnity – P&I Insurance)
Sorumluluk sigortası, gemi sahiplerinin üçüncü taraflara karşı mali ve hukuki sorumluluklarını karşılamak için düzenlenir. Bu sigorta genellikle gemi sahipleri tarafından P&I kulüpleri aracılığıyla alınır.
Kapsadığı Riskler:
Çevre Kirliliği: Petrol sızıntısı veya kimyasal sızıntı gibi durumlarda çevreye verilen zararlar.
Yolcu ve Mürettebat Zararları: Gemide yaralanan veya hayatını kaybeden yolcular ve mürettebat için tazminat talepleri.
Diğer Gemilere Verilen Zararlar: Deniz kazasında diğer gemilere verilen maddi zararlar.
Neden Önemlidir?
Çevre düzenlemelerine ve uluslararası deniz ticareti standartlarına uyum sağlar.
Büyük tazminat taleplerini karşılayarak gemi sahiplerinin mali yükünü hafifletir.
Gemi sahiplerini, yüksek maliyetli tazminat davalarına karşı korur.
Uluslararası ticarette gemiler için bir zorunluluk olarak kabul edilir.

Örnek:
Bir gemi, başka bir gemiyle çarpıştıktan sonra çevreye petrol sızıntısına neden olursa, bu sigorta temizlik masraflarını ve tazminat yükümlülüklerini karşılayabilir, veya Bir yolcu gemisi bir çevre felaketine neden olursa, sorumluluk sigortası tüm tazminat masraflarını karşılar.
4. Genel Avarya Sigortası
Geminin veya yüklerin ortak güvenliği için yapılan harcamaları ve fedakarlıkları karşılamak amacıyla düzenlenir.
Kapsadığı Riskler:
Geminin batmasını önlemek için yüklerin denize atılması.
Yangın sırasında geminin kurtarılması için yapılan harcamalar.
Acil durumlarda gemi mürettebatı ve yük sahipleri tarafından paylaşılan masraflar.
Neden Önemlidir?
Geminin ve yüklerin kurtarılması için yapılan masrafların paylaşımını düzenler.
Ticari faaliyetlerin adil bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Örnek:
Bir gemi, fırtına sırasında batmamak için yüklerinin bir kısmını denize attığında, genel avarya sigortası bu zararı yük sahipleri arasında paylaşır.

5. Özel Avarya Sigortası

Özel avarya sigortası, yalnızca belirli bir tarafın maruz kaldığı zararları kapsar. Genel avaryadan farklı olarak, tekil hasarlara odaklanır.
Kapsadığı Riskler:
Belirli bir yük veya gemide meydana gelen kısmi zararlar.
Tüm yük sahiplerini ilgilendirmeyen bireysel hasarlar.
Neden Önemlidir?
Gemi operatörüne veya yük sahiplerinin özel zararlarını güvence altına alır.
Ticaretin bireysel boyutunda koruma sağlar.

6. Çevre Koruma Sigortası
Denizcilik faaliyetleri sırasında çevreye verilen zararları güvence altına alır. Çevre koruma sigortası, gemilerden kaynaklanan çevresel zararların etkilerini minimize etmek ve temizlik masraflarını karşılamak amacıyla düzenlenir.
Kapsadığı Riskler
Petrol sızıntısı,
Kimyasal maddelerin denize yayılması,
Çevreyi etkileyen diğer olaylar ve çevreye verilen diğer zararlar.
Neden Önemlidir?
MARPOL gibi uluslararası çevre düzenlemelerine uyum sağlar.
Çevreyi koruma sorumluluğunu yerine getirirken gemi sahiplerinin mali yükünü azaltır.

Örnek:
Bir tanker gemisinin petrol sızıntısı sonucu meydana gelen çevre tahribatı için temizlik masrafları sigorta kapsamında karşılanır.

7. Çatışma Sigortası (Collision Liability Insurance)

Gemiler arasında meydana gelen çarpışmaları kapsar. Çatışma sigortası, gemiler arasında meydana gelen çarpışmalar sonucu oluşan zararları karşılamak için düzenlenir.

Kapsadığı Riskler
Gemide oluşan fiziksel, yapısal hasar,

Çarpışma sonucu çevresel zararlar,

Çarpışmaya karışan diğer gemilere verilen mali zararlar, tazminat yükümlülükleri.
Neden Önemlidir?
Deniz kazalarında taraflar arasındaki tazminat yükümlülüklerini düzenler.
Gemilerin ticari faaliyetlerine devam edebilmesini sağlar.

8. Liman ve Yükleme Sigortaları

Liman içinde, yükleme veya boşaltma sırasında meydana gelebilecek zararlara karşı ve riskleri kapsayan sigortalardır.

Kapsadığı Riskler
Yükleme ve boşaltma sırasında malların zarar görmesi veya çalınması,
Malların limanda geçici depolama sürecinde zarar görmesi.

Özellikleri
Lojistik faaliyetlerde riskleri azaltır.
Liman operasyonlarının güvenliğini artırır.
Örnek:
Bir konteyner, limanda yüklenirken forklift çarpması sonucu hasar görürse, bu zarar liman sigortası ile karşılanır.

9. Tehlikeli Yük Sigortası

Kimyasal maddeler, yanıcı ürünler ve diğer tehlikeli yüklerin taşınması sırasında meydana gelebilecek riskleri kapsar.

Kapsadığı Riskler
Kimyasal sızıntılar,
Yük patlamaları veya yanmaları,
Çevresel tahribatlar.
Önemi
Tehlikeli yüklerin taşıma sürecinde oluşturduğu yüksek riskler bu sigorta ile minimize edilir.

Deniz sigortaları, denizcilik sektöründe karşılaşılan risklerin yönetilmesi ve tarafların korunması için kritik bir öneme sahiptir. Gemiler ve yükler için farklı ihtiyaçlara yönelik olarak geliştirilmiş sigorta poliçeleri, taşımacılık sürecindeki tüm tarafların finansal ve yasal güvenliğini sağlar. Bu türlerin her biri, deniz taşımacılığı süreçlerinde farklı bir ihtiyacı karşılar ve deniz ticaretinin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesini sağlar.