BOSANMA HALINDE MADDİ ve MANEVI TAZMINAT
A – GENELOLARAK
Boşanma kararı ile eşler arasındaki evlilik birligi sona erer .Boşanma eşler açısından bir takım sonuclar dogurur, bunlardan belki de en önemlisi mali sonuçlarıdır. inceleme konumuz, boşanmanın mali sonuçlarından olan maddi ve manevi tazminatın Konuyu düzenleyen Medeni Yasa’nın (MY)143. maddesinin başlığında açıkça “boşanma halinde tazminat” denmiştir.
Boşanma nedeniyle maddi ye manevi tazminata karar verilebilmesi için, öncelikle evlilik birliği boşanma kararı ile sona ermiş olmalıdır. Açılmış olan boşanma davasının reddedilmesi halinde, maddi ye manevi tazminata karar verilemez (Ayrılığa karar verilmesi halinde de tazminata karar verilemez) Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra, eşler arasındaki evlilik bağı sona erdiğinden eşlerin birbirlerine karşı olan hak ye yükümlülükleri de ortadan kalkar, kişisel ye mali durumlarında önemli değişiklikler oluşur.
Boşanmanın kişisel sonuçlan, evlenme ile kazanılan vatandaşlık halde, erginlik, sihri hısımlık, kadının soyadı eşlerin birbirlerine karşı cebri icra yoluna gidebilmesi, mirasçılık sıfatının kaybı ye çocuklarla ilgili lanlardır.
Mali sonuçlar ise; ortak malların tasfiyesi, mai rejimi sözleşmesinin sağladığı yarar, maddi ye manevi tazminat ile yoksulluk nafakasıdır Boşanma halinde, eşlerin kişisel ye mali durumlarında meydana gelen bu değişiklikler eşler açısından yeni sorunlar ortaya çıkarır. Özellikle, boşanmanın Mali sonuçları taraflar arasında yeni uyuşmazlıkların çıkmasına neden olur.
B – BOSANMA HALINDEKi MADDİ VE MANEVI TAZMiNATIN OZELLIKLERiİ
Tazminat, bir zararın sonucudur; zarar kavramının içine hem maddi zarar, hem de manevi zarar girer. Dar anlamda maddi zarar, geniş anlamda ise her ikisini de kapsar. Ne var ki, zarar kavramı ile kastedilen maddi zarardır. Maddi zarar kısaca, karşılığı maddi olarak (para ile) hesaplanarak tazmin edilebilen zarar olarak açıklayabiliriz. Zarar, malvarlığında meydana gelen eksilmedir. Malvarlığındaki eksilme ise, bir değişildiğin sonucudur Mal varlığı iki durumu arasında yapılan bir karşılaştırmayı kapsar
Haksız eylem işlenmeseydi malvarlığı hangi! durumda bulunacak idiyse, işte o durumla şimdiki durum (hâksiz eylemden sonraki) arsamdaki fark zararı ifade eder. Manevi zarar ise, gerçek bir zarar değildir. Bu yüzden oluşan manevi zararın karşılığı maddi yönden tam olarak hesaplama olanağı yoktur.
Manevi zarar kişinin, kişilik haklarına yönelik hâksiz bir saldırı sonucu o kişide yarattığı manevi (tinsel) olumsuzlukları ifade eder. Kişilik haklarına yönelik bu haksız saldırı sonucu bedensel ve ruhsal yapıda duyuIan ıstırap, elem, vb duyguların yarattığı etkiler nedeniyle oluşan, yaşama bağlılıktan kopma ye ruhsal çöküntünün biraz da olsa yatıştırılması amacıyla manevi tazminat kabul edilmiştir Manevi tazminat, bir ceza olmadığı gibi, bir zenginleşme aracı da değildir.
BorçlarYasasının (3.1″) 41.vd.maddelerinde düzenlenmiş olan haksız fiilden kaynaklanmış maddi tazminat ile boşanma nedeniyle kusursuz eşin diğer eşten isteyebileceği maddi tazminatı dizenleyken yasanın 143/1 maddesindeki maddi tazminat, gösterdikleri Özellikler bakımından birbirlerinden çok farklıdır. M.Ynın 143/1 maddesi genel tazminat esaslarından aynlarak kendine ozgü bir kural getirmiştir
