Konkordato:

⚖️ Ticari Sözleşmenin Feshi

Ticari Sözleşmenin Feshi, Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde taraflar arasında kurulan ticari ilişkilerin hukuka uygun şekilde sona erdirilmesini ifade eder. Ticari sözleşmeler, karşılıklı yükümlülükler ve ekonomik değer taşıyan hükümler içerdiğinden, fesih işlemi yalnızca şekli değil aynı zamanda hukuki sonuçları bakımından da dikkatle değerlendirilmelidir. Ticari Sözleşmenin Feshi; süre bitimi, karşılıklı anlaşma, tek taraflı bildirim veya haklı neden gibi farklı yollarla gerçekleşebilir ve her biri farklı yükümlülükler doğurur.

Ticari Sözleşmenin Feshi süreci, yalnızca hukuki metinlerle değil, dikkatle yapılandırılmış bir değerlendirme süreciyle ele alınmalıdır. Her sözleşme kendine özgü riskler, yükümlülükler ve ticari etkiler barındırır. Bu nedenle fesih kararının, mevzuata uygunluk, delil düzeni, tazminat hesaplamaları ve ticari itibar açısından birlikte ele alınması gerekir. Belgelerin eksiksiz incelenmesi, fesih gerekçesinin doğru yapılandırılması ve sonrasında doğabilecek hukuki sonuçların öngörülebilir hale getirilmesi, sürecin güvenli ilerlemesini sağlar.

Kadıköy veya Şişli ofisimizde, sözleşme metni, bildirim belgeleri, ödeme kayıtları ve ticari ilişki geçmişi eşliğinde süreci birlikte değerlendirebiliriz. Her adım, mevzuat temelli açıklamalarla sadeleştirilir; teknik detaylar açık biçimde ele alınır. Görüşme talebinizle birlikte, süreci sadece hukuki değil, aynı zamanda ticari açıdan da güvenli ve öngörülebilir hale getirmek için yanınızda oluruz.

📘 1. Ticari Sözleşme Kavramı

Ticari sözleşme, iki veya daha fazla taraf arasında ticari faaliyet kapsamında kurulan, borç doğuran ve karşılıklı yükümlülükler içeren hukuki ilişkidir. Türk Borçlar Kanunu m.1’e göre sözleşme, tarafların iradelerinin karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklanmasıyla kurulur. Ticari sözleşmeler, genellikle sürekli ilişki doğuran, yüksek ekonomik değer taşıyan ve profesyonel taraflar arasında yapılan sözleşmelerdir.

📜 2. Mevzuat Temeli

Ticari sözleşmenin feshi aşağıdaki temel mevzuatlara dayanır:

  • Türk Borçlar Kanunu (TBK): m.117–m.125 fesih ve sona erme hükümleri
  • Türk Ticaret Kanunu (TTK): m.18 vd. tacir yükümlülükleri
  • Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK): m.4, m.118 vd. dava usulü
  • İcra ve İflas Kanunu (İİK): sözleşmeye dayalı alacakların tahsili

Bu mevzuatlar, sözleşmenin sona erme şekillerini, fesih sebeplerini ve tarafların yükümlülüklerini belirler.

✍️ 3. Fesih Türleri

Ticari sözleşmeler farklı şekillerde sona erebilir:

  • 📅 Süre bitimiyle sona erme: Belirli süreli sözleşmelerde süre dolunca kendiliğinden sona erer.
  • ❌ Karşılıklı fesih: Taraflar anlaşarak sözleşmeyi sona erdirir.
  • ⚠️ Tek taraflı fesih: Taraflardan biri, kanuni veya sözleşmesel hakka dayanarak fesheder.
  • 🔥 Haklı nedenle derhal fesih: TBK m.435’e göre dürüstlük kurallarına aykırı durumlarda derhal sona erdirme mümkündür.
  • 🧾 Fesih bildirimiyle sona erme: Belirsiz süreli sözleşmelerde yazılı bildirimle fesih yapılabilir.

Her fesih türü, farklı hukuki sonuçlar doğurur ve farklı prosedürler gerektirir.

📂 4. Fesih Bildirimi ve Şekil Şartları

Fesih bildirimi, sözleşmeyi sona erdiren tarafın karşı tarafa yaptığı yazılı açıklamadır. TBK m.118’e göre fesih bildirimi açık, anlaşılır ve yazılı olmalıdır. Bildirimde fesih tarihi, gerekçesi ve varsa ihtar süresi belirtilmelidir.

Fesih bildiriminin unsurları:

  • 📄 Taraf bilgileri
  • 📅 Fesih tarihi
  • ⚠️ Fesih gerekçesi
  • ⏳ Süreli sözleşmelerde kalan süre
  • 🧾 İhtar veya ön bildirim varsa eklenmeli

Şekle uygun yapılmayan fesih bildirimi geçersiz sayılabilir.

⏳ Süre: Fesih Bildirimi ve Bekleme Süreleri

Ticari sözleşmenin feshi, çoğu zaman belirli sürelerin gözetilmesini gerektirir. Özellikle belirsiz süreli sözleşmelerde, fesih bildirimi makul bir süre öncesinden yapılmalı ve karşı tarafa hazırlık imkânı tanınmalıdır. Bu süre, sözleşmede açıkça belirtilmişse bağlayıcıdır; belirtilmemişse Türk Borçlar Kanunu m.430 uyarınca dürüstlük kurallarına göre değerlendirilir.
📌 Süreye uyulmadan yapılan fesih, haksız sayılabilir ve tazminat sorumluluğu doğurabilir.

📅 Zamanaşımı: Fesih Sonrası Alacak ve Tazminat Talepleri

Sözleşme feshedildikten sonra doğan alacaklar, tazminat talepleri veya cezai şartlar için zamanaşımı süresi işlemeye başlar. TBK m.146’ya göre genel zamanaşımı süresi 10 yıldır; ancak ticari alacaklar, hizmet bedelleri veya kira gibi özel ilişkilerde bu süre 5 yıl veya daha kısa olabilir.
📎 Zamanaşımı süresi dolduğunda dava açmak hâlâ mümkündür; ancak borçlu bu süreyi ileri sürerse mahkeme talebi reddedebilir. Bu nedenle fesih sonrası hakların zamanında ileri sürülmesi gerekir.

🚫 Hak Düşürücü Süre: Fesih Geçerliliği ve Dava Açma Zamanı

Bazı ticari sözleşmelerde, fesih bildiriminin belirli bir süre içinde yapılması şart koşulabilir. Bu süre hak düşürücü nitelikteyse, süresi içinde işlem yapılmazsa fesih hakkı tamamen ortadan kalkar.
⚖️ Ayrıca, fesih nedeniyle açılacak bazı davalar (örneğin itirazın iptali, işe iade gibi özel durumlar) hak düşürücü süreye tabidir. Bu süre dolduğunda mahkeme, taraf ileri sürmese bile davayı reddeder.
⛔ Hak düşürücü süreler uzatılamaz, durdurulamaz ve kesilemez; bu nedenle dikkatle takip edilmelidir.

📊 5. Haklı Sebeple Fesih

TBK m.435’e göre taraflardan biri, dürüstlük kurallarına göre sözleşmeyi sürdürmesi beklenemeyecek bir durum varsa sözleşmeyi derhal feshedebilir. Bu fesih türü, özellikle ticari ilişkilerde güvenin sarsıldığı durumlarda uygulanır.

Haklı sebep örnekleri:

  • ❌ Ödeme yükümlülüğünün sürekli ihlali
  • 🔐 Ticari sırların ifşası
  • 📉 Hizmet kalitesinin düşmesi
  • 🧾 Sözleşme hükümlerinin ağır ihlali
  • ⚖️ Yasal yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

Haklı sebep somut olayla ispatlanmalı ve fesih bildirimi yazılı yapılmalıdır.

🧮 6. Fesih Sonrası Doğan Yükümlülükler

Sözleşmenin feshiyle birlikte taraflar arasında yeni yükümlülükler doğar. Bu yükümlülükler, sözleşmenin türüne ve fesih şekline göre değişir.

Başlıca yükümlülükler:

  • 📦 Teslim edilmiş malların iadesi
  • 💰 Ödenmemiş bedellerin tahsili
  • 📈 Faiz ve gecikme bedelleri
  • 🧾 Fesih nedeniyle doğan tazminatlar
  • 📂 Ticari sırların korunması

Taraflar, fesih sonrası yükümlülüklerini yerine getirmezse dava ve icra süreci başlatılabilir.

🧾 7. Tazminat Talepleri

Fesih nedeniyle zarara uğrayan taraf, karşı taraftan tazminat talep edebilir. Bu talep, TBK m.112 ve m.120’ye dayanır. Tazminat, doğrudan zarar, kar kaybı ve itibar zedelenmesi gibi unsurları kapsayabilir.

Tazminat türleri:

  • 📉 Doğrudan zarar tazminatı
  • 📊 Kar kaybı tazminatı
  • 🛡️ Manevi zarar (istisnai durumlarda)
  • 📎 Sözleşmesel cezai şartlar

Tazminat talebi için zarar ispatlanmalı ve fesih ile doğrudan bağlantılı olmalıdır.

📚 8. Ticari Sözleşmelerde Cezai Şartlar

Cezai şart, taraflardan birinin sözleşmeye aykırı davranması halinde ödemeyi taahhüt ettiği bedeldir. TBK m.179 vd. kapsamında düzenlenir. Ticari sözleşmelerde cezai şart, caydırıcılık sağlar ve ispat yükünü hafifletir.

Cezai şart örnekleri:

  • ⏳ Geç teslim halinde günlük ceza
  • ❌ Sözleşmeye aykırı davranışta sabit bedel
  • 📦 Malın ayıplı çıkması halinde bedel indirimi

Cezai şartın geçerli olması için sözleşmede açıkça yer alması gerekir.

🧠 9. Fesih ve İcra Takibi İlişkisi

Sözleşme feshedildikten sonra doğan alacaklar için icra takibi başlatılabilir. Alacaklı, mahkeme kararı olmadan doğrudan İcra Müdürlüğü’ne başvurabilir. Borçlu ödeme emrine itiraz ederse, alacaklı “itirazın iptali” davası açar.

İcra takibi adımları:

  • 📄 Alacak belgesi hazırlanır
  • 📬 Ödeme emri gönderilir
  • ❌ İtiraz olursa dava açılır
  • 🏦 Haciz işlemleri başlatılır

Fesih sonrası alacakların tahsili için icra takibi stratejik bir araçtır.

📎 10. Belirsiz Süreli Sözleşmelerin Feshi

Belirsiz süreli sözleşmeler, taraflardan biri tarafından makul süre öncesinden yapılan bildirimle feshedilebilir. TBK m.430’a göre bu bildirim dürüstlük kurallarına uygun olmalı ve karşı tarafın hazırlık yapmasına olanak tanımalıdır.

Fesih süreci:

  • 📅 Makul süre öncesi yazılı bildirim
  • 📄 Fesih gerekçesi belirtilmeli
  • 🧾 Varsa tazminat talepleri eklenmeli

Belirsiz süreli sözleşmelerde ani fesih, haksız sayılabilir ve tazminat doğurabilir.

🏛️ 11. Fesih Davası Açma Süreci

Taraflar arasında fesih bildirimi konusunda uyuşmazlık varsa veya fesih nedeniyle zarar doğmuşsa, fesih davası açılabilir. Bu dava, sözleşmenin geçerli şekilde sona erip ermediğini ve tarafların yükümlülüklerini belirlemek amacıyla açılır.

Fesih davası süreci:

  • 📄 Dava dilekçesi hazırlanır
  • 📌 Fesih gerekçesi ve zararlar açıkça belirtilir
  • 📂 Sözleşme ve deliller eklenir
  • 🧾 Mahkeme tensip zaptı düzenler
  • 🧑‍⚖️ Duruşmalar yapılır ve karar verilir

Dava, genellikle Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılır ve sözleşmenin niteliğine göre özel usule tabi olabilir.

📂 12. Delil Yönetimi ve İspat Araçları

Fesih davasında ispat yükü, fesih iddiasında bulunan tarafa aittir. Mahkeme, sözleşmenin geçerliliğini, fesih gerekçesini ve doğan zararları somut delillerle değerlendirir.

Kullanılabilecek deliller:

  • 📑 Sözleşme metni
  • 📧 Yazılı fesih bildirimi
  • 💳 Ödeme belgeleri
  • 📞 Görüşme kayıtları
  • 👤 Tanık beyanları
  • 📈 Zarar hesaplamaları

Delillerin düzenli, tarihli ve karşı tarafla ilişkilendirilebilir olması gerekir.

🧩 13. Sözleşme Türlerine Göre Fesih Örnekleri

Her ticari sözleşme türü, farklı fesih gerekçeleri ve sonuçları doğurur. Aşağıda bazı örnekler yer alır:

  • 🛠️ Hizmet sözleşmesi: Sürekli ihmal veya kalite düşüklüğü nedeniyle fesih
  • 📦 Satış sözleşmesi: Malın ayıplı çıkması veya teslimin gecikmesi
  • 🧾 Tedarik sözleşmesi: Sürekli stok sorunu veya ödeme aksaklığı
  • 🏢 Franchise sözleşmesi: Marka ihlali veya bölge dışı faaliyet
  • 📈 Danışmanlık sözleşmesi: Gizlilik ihlali veya performans eksikliği

Her örnek, TBK m.117–125 ve ilgili özel hükümler çerçevesinde değerlendirilir.

🏢 14. Şirketler Arası Ticari Fesih Uyuşmazlıkları

Ticari sözleşmelerin tarafları genellikle tüzel kişilerdir. Şirketler arası fesihlerde, sözleşme hükümleri, ticari teamüller ve TTK m.18 vd. hükümleri birlikte değerlendirilir.

Şirketler arası fesihte dikkat edilmesi gerekenler:

  • 📄 Sözleşme metninde fesih prosedürü açıkça tanımlanmalı
  • 📧 Bildirimler kurumsal e-posta veya noter kanalıyla yapılmalı
  • 📊 Zarar hesaplamaları profesyonel destekle hazırlanmalı
  • 🧾 Ticari defter kayıtları delil olarak sunulmalı

Bu tür uyuşmazlıklar, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülür ve bilirkişi incelemesi gerekebilir.

📈 15. Fesih Sonrası Marka ve İtibar Koruma

Ticari sözleşmenin feshi, tarafların sektörel itibarını etkileyebilir. Özellikle marka kullanımı, müşteri ilişkileri ve dijital varlıkların devri gibi konular dikkatle ele alınmalıdır.

İtibar koruma stratejileri:

  • 🛡️ Marka kullanımının sözleşmeyle sınırlandırılması
  • 📂 Müşteri veri tabanının devri veya silinmesi
  • 🌐 Dijital platformlarda açıklama yapılması
  • 📄 Gizlilik ve rekabet yasağı hükümlerinin uygulanması

Fesih sonrası iletişim dili, hukuki güvenlik kadar ticari itibarı da korur.

📞 16. Ofiste Yüz Yüze Değerlendirme ve Belge İncelemesi

Ticari sözleşmenin feshi, teknik ve stratejik bir süreçtir. Her sözleşme kendine özgü olduğundan, fesih gerekçesi, zarar hesaplaması, delil yapısı ve bildirim prosedürü birlikte değerlendirilmelidir.

Kadıköy veya Şişli ofisimizde, sözleşme metni, fesih bildirimi, ödeme belgeleri ve zarar hesaplamaları eşliğinde süreci adım adım planlayabiliriz. Görüşme talebinizi iletmeniz yeterli; ticari sözleşmenizin feshi sürecini mevzuata tam uyumlu, güvenli ve hızlı şekilde birlikte yönetebiliriz.

📞 Görüşme talebinizi iletmeniz yeterli; süreci birlikte planlayalım,  güvenle tamamlayalım.

📞İletişim Bilgileri ve Ulaşım

🏢 Kenan Uysal Hukuk Ofisi – Kadıköy / İstanbul

🏢 Kenan Uysal Hukuk Ofisi – Şişli / İstanbul