Fikri Mülkiyet İhlalleri

🔍 Fikri Mülkiyet İhlalleri

1. Fikri Mülkiyetin Hukuki Temelleri

Fikri mülkiyet, bireylerin ve kurumların yaratıcı üretimlerinin hukuki koruma altına alınmasını sağlar. Türkiye’de bu alanı düzenleyen başlıca mevzuatlar:

• 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)
• 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK)
• Türk Borçlar Kanunu (TBK)
• Türk Ceza Kanunu (TCK) – dolaylı hükümlerle

Bu mevzuatlar, eser sahibinin haklarını hem manevi hem de mali yönleriyle korur.

2. Fikri Mülkiyet İhlali Nedir?

Fikri mülkiyet ihlali, bir eserin, markanın, tasarımın veya buluşun sahibinden izinsiz şekilde kullanılması, çoğaltılması, taklit edilmesi veya kamuya sunulmasıdır. Bu ihlaller, hem yaratıcı emeği hem de ticari değeri tehdit eder.

İhlal, şu durumlarda oluşur:

• Eser sahibinin izni olmadan çoğaltma veya yayma
• Tescilli markanın taklidi
• Patentli bir buluşun izinsiz üretimi
• Tasarımın birebir kopyalanması
• Dijital içeriklerin izinsiz paylaşımı

3. Telif Hakkı İhlalleri

Mevzuat Dayanağı:

• FSEK m.71: Telif hakkı ihlali durumunda 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülür.
• FSEK m.70: Eser sahibinin maddi ve manevi zararları tazmin edilebilir.

Örnekler:

• Bir müzik eserinin izinsiz kullanımı
• Web sitesinden alınan görsellerin kaynak gösterilmeden paylaşılması
• Yazılım kodlarının kopyalanarak başka projede kullanılması

4. Marka Hakkı İhlalleri

Mevzuat Dayanağı:

• SMK m.29: Marka hakkına tecavüz eden kişi hakkında hukuk ve ceza yolları açıktır.
• SMK m.30: Ceza soruşturması kapsamında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanabilir.

Örnekler:

• Tescilli markaya benzer isimle ürün satışı
• Logo taklidiyle tüketiciyi yanıltma
• Alan adı üzerinden marka hakkının ihlali

5. Patent ve Tasarım İhlalleri

Patent İhlali:

• SMK m.141: Patent sahibi, ihlalin durdurulması ve zararının giderilmesi için dava açabilir.
• Teknik çözümün izinsiz uygulanması, üretimi veya satışı

Tasarım İhlali:

• SMK m.56: Tasarımın izinsiz kullanımı, tasarım hakkına tecavüz sayılır.
• Tescilli tasarımın birebir kopyalanması veya benzerinin piyasaya sürülmesi

6. Dijital Dünyada Fikri Mülkiyet İhlalleri

Sosyal Medyada Telif İhlali:

• Instagram’da izinsiz görsel paylaşımı
• YouTube’da müzik kullanımı
• TikTok’ta telifli içeriklerle ticari kampanya yürütülmesi

NFT ve Blokzincir Tabanlı İhlaller:

• Dijital sanat eserlerinin NFT olarak izinsiz satışı
• Blokzincir üzerinde telif hakkı ihlali durumlarında hukuki boşluklar

Yapay Zeka ile Üretilen İçerikler:

• AI ile üretilen görsellerin telif durumu
• Eser sahibinin kim olduğu sorusu: FSEK m.1/B kapsamında yorumlanabilir

7. Hukuki Koruma Yolları

8. Delil Toplama ve Teknik Bilirkişilik

• CMK m.134: Arama ve el koyma işlemleriyle dijital delil toplanabilir.
• CMK m.67: Teknik bilirkişi incelemesi yapılabilir.
• Dijital delil zinciri, özellikle yazılım ve görsel içerik ihlallerinde kritik rol oynar.

9. Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi’nin Yaklaşımı

• Önleyici Danışmanlık: Tescil, sözleşme ve dijital izleme hizmetleri
• İhlal Tespiti: Teknik analiz, dijital delil yönetimi
• Dava Süreci Yönetimi: Hukuk ve ceza yollarının eş zamanlı takibi
• Kullanıcı Odaklı Rehberlik: Her adımda anlaşılır, etik ve stratejik yaklaşım

❓ Sıkça Sorulan Sorular – Fikri Mülkiyet İhlalleri

1. Telif hakkı tescili zorunlu mudur?

Hayır. Türkiye’de telif hakkı, eser yaratıldığı anda doğar. Tescil zorunlu değildir ancak ispat kolaylığı sağlar. Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde kayıt altına alınabilir (FSEK m.1/B, m.2).

2. Marka ihlali için ceza davası açılabilir mi?

Evet. 6769 sayılı SMK m.30 uyarınca, marka hakkına tecavüz eden kişi hakkında ceza soruşturması yürütülebilir. Hapis ve adli para cezası öngörülür.

3. Yazılım kodları telif hakkına tabi midir?

Evet. Yazılım kodları, FSEK m.2/1 kapsamında “ilim ve edebiyat eseri” sayılır. Kodun özgünlüğü ve sahibinin hususiyeti taşıması yeterlidir.

4. Web sitesinden görsel almak telif ihlali sayılır mı?

Eser sahibinin izni olmadan görselin alınması, paylaşılması veya ticari amaçla kullanılması telif hakkı ihlali oluşturur. Kaynak göstermek tek başına yeterli değildir.

5. NFT ile satılan dijital eserler telif korumasına tabi midir?

Mevzuatta açık düzenleme bulunmasa da, dijital sanat eserleri FSEK m.1/B kapsamında yorumlanarak korunabilir. NFT satışı, eser sahibinin izni olmadan yapılırsa ihlal doğabilir.

6. Patentli bir ürünün ithalatı da ihlal sayılır mı?

Evet. SMK m.141 uyarınca, patent sahibinin izni olmadan ürünün ithalatı, ihracatı veya ticari kullanımı patent hakkına tecavüz sayılır.

7. Tasarım tescili olmadan da korunma sağlanabilir mi?

Hayır. Tasarım hakkı, yalnızca Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil ile doğar. Tescilsiz tasarımlar genel hükümlerle sınırlı şekilde korunabilir.

8. Telif hakkı ihlali durumunda ne kadar tazminat talep edilebilir?

FSEK m.70 uyarınca, eser sahibinin uğradığı maddi zarar ve yoksun kaldığı kazanç talep edilebilir. Ayrıca manevi zarar için ayrı tazminat davası açılabilir.

9. Sosyal medyada paylaşılan içerikler telifli midir?

Evet. Görsel, müzik, video ve metin içerikleri telif hakkına tabidir. Eser sahibinin izni olmadan paylaşım yapılması ihlal oluşturur.

10. Fikri mülkiyet ihlali için arama ve el koyma yapılabilir mi?

Evet. CMK m.134 kapsamında, dijital delillerin korunması amacıyla arama ve el koyma işlemleri yapılabilir. Teknik bilirkişi incelemesi gerekebilir (CMK m.67).

📞 İletişim – Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi
Fikri mülkiyet haklarınızın ihlale uğradığını düşünüyorsanız veya dijital çağda eserlerinizi koruma altına almak istiyorsanız, bizimle doğrudan iletişime geçebilirsiniz. Her başvuru titizlikle değerlendirilir, gizlilik esas alınır.

🏢 Ofislerimiz

Kadıköy Fortis Sinanlı Ofisi
📍 Adres: Fortis Sinanlı, Kadıköy/İstanbul
📌 Google Harita ile Yol Tarifi Alın
📞 Telefon: +90 212 224 57 00
💬 WhatsApp: Buradan hızlıca yazın
📧 E-posta: info@kenanuysal.av.tr

Mecidiyeköy Ofisi
📍 Adres: Mecidiyeköy Merkez, Şişli/İstanbul
📌 Google Harita ile Yol Tarifi Alın
📞 Telefon: +90 212 224 57 00
💬 WhatsApp: Hemen ulaşın
📧 E-posta:info@kenanuysal.av.tr