⚖️ Adli Kontrol
Ceza Muhakemesinde Tutuklamaya Alternatif Koruma Tedbiri
1. Adli Kontrol Kavramı
Adli kontrol, ceza muhakemesi sürecinde şüpheli veya sanığın tutuklanmaksızın belirli yükümlülüklere tabi tutulmasıdır. Bu tedbir, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109. maddesi ve devamında düzenlenmiştir. Temel amacı, kişi özgürlüğünü koruyarak yargılamanın sağlıklı yürütülmesini sağlamaktır.
2. Adli Kontrolün Hukuki Dayanakları
- CMK m.109: Adli kontrolün tanımı, şartları ve uygulanabilirliği.
- CMK m.110–115: Adli kontrol türleri, kararın kaldırılması, denetimi ve ihlali durumları.
- Anayasa m.19: Kişi hürriyeti ve güvenliği ilkesi.
3. Adli Kontrol Kararı Verilebilmesi İçin Şartlar
Adli kontrol kararı verilebilmesi için aşağıdaki koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- Kuvvetli suç şüphesinin varlığı: Somut delillere dayanmalıdır.
- Tutuklama nedeninin bulunması: Kaçma riski, delil karartma ihtimali, tanık üzerinde baskı gibi durumlar.
- Tutuklamanın ölçüsüz olması: Hâkim, tutuklama yerine daha hafif bir tedbirin yeterli olacağına kanaat getirmelidir.
CMK m.109/1 uyarınca, tutuklama yasağı olan suçlarda da adli kontrol uygulanabilir.
4. Adli Kontrol Türleri
CMK m.109/3’e göre hâkim, aşağıdaki yükümlülüklerden bir veya birkaçını uygulayabilir:
| Adli Kontrol Türü | Açıklama |
|---|---|
| Yurtdışına çıkış yasağı | Seyahat özgürlüğünün sınırlandırılması |
| Belirli yerlere gitmeme | Mağdurun ikametgâhı gibi alanlara yaklaşmama |
| Belirli kişilerle görüşmeme | Tanık veya mağdurla temasın engellenmesi |
| İkamet adresini değiştirmeme | Sabit adreste kalma zorunluluğu |
| Belirli zamanlarda imza verme | Karakolda düzenli imza yükümlülüğü |
| Meslek veya faaliyetten men | Suçla bağlantılı meslek icrasının engellenmesi |
| Elektronik kelepçe uygulaması | Konut terk etmeme veya hareket takibi |
5. Adli Kontrol Kararının Usulü
- Karar, sulh ceza hâkimi tarafından verilir.
- Şüpheli veya sanık, savcılık sorgusu sonrası hâkim önüne çıkarılır.
- Karar gerekçeli olmalı ve hangi yükümlülüklerin uygulandığı açıkça belirtilmelidir.
6. Adli Kontrol Kararına İtiraz
CMK m.110/1 uyarınca:
- Karara karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir.
- İtiraz, kararı veren hâkimliğe yapılır; üst mahkeme tarafından incelenir.
- İtiraz gerekçeleri arasında ölçülülük, delil yetersizliği ve yükümlülüklerin orantısızlığı yer alabilir.
7. Adli Kontrol Süresi ve Denetimi
- Süre, hâkim tarafından belirlenir; genellikle soruşturma veya kovuşturma sonuna kadar devam eder.
- CMK m.111 uyarınca, yükümlülüklerin kaldırılması veya değiştirilmesi talep edilebilir.
- Hâkim, dosya durumuna göre periyodik denetim yapar.
8. Adli Kontrolün İhlali ve Sonuçları
CMK m.112’ye göre:
- Yükümlülüklere uymayan kişi hakkında tutuklama kararı verilebilir.
- İhlal durumunda savcılık, hâkime başvurarak tedbirin değiştirilmesini talep edebilir.
- İhlalin kasıtlı ve sürekli olması durumunda, özgürlük kısıtlaması gündeme gelebilir.
9. Adli Kontrol ile Tutuklama Arasındaki Fark
| Kriter | Tutuklama | Adli Kontrol |
|---|---|---|
| Özgürlük durumu | Tamamen kısıtlanır (cezaevi) | Kısmen sınırlandırılır |
| Karar mercii | Sulh ceza hâkimi | Sulh ceza hâkimi |
| Süre | CMK m.102’ye göre sınırlı | Hâkim takdirine bağlı |
| Alternatiflik | En ağır tedbir | Tutuklamaya alternatif |
| İtiraz hakkı | 7 gün içinde | 7 gün içinde |
10. Avukatın Rolü: Adli Kontrol Sürecinde Hukuki Koruma
Avukat, adli kontrol sürecinde şüpheli veya sanığın haklarını korumakla yükümlüdür:
- Alternatif tedbir önerisi sunmak
- Ölçülülük ilkesini savunmak
- Yükümlülüklerin kaldırılması için başvuru yapmak
- İhlal durumunda savunma stratejisi geliştirmek
Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi olarak, adli kontrol kararlarının hukuka uygun şekilde uygulanması ve müvekkillerimizin özgürlüklerinin korunması için etkin hukuki destek sunuyoruz.
📞 İletişim
Adli kontrol kararıyla karşı karşıyaysanız, özgürlüğünüzü korumak ve süreci doğru yönetmek için profesyonel hukuki destek almanız kritik önemdedir. Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi olarak, adli kontrol kararlarının kaldırılması, yükümlülüklerin hafifletilmesi ve hak ihlallerine karşı başvuru yollarında yanınızdayız.
🏢 Ofislerimiz
Kadıköy Fortis Sinanlı Ofisi
📍 Adres: Fortis Sinanlı, Kadıköy/İstanbul
📌 Google Harita ile Yol Tarifi Alın
📞 Telefon: +90 212 224 57 00
💬 WhatsApp: Buradan hızlıca yazın
📧 E-posta: info@kenanuysal.av.tr
Mecidiyeköy Ofisi
📍 Adres: Mecidiyeköy Merkez, Şişli/İstanbul
📌 Google Harita ile Yol Tarifi Alın
📞 Telefon: +90 212 224 57 00
💬 WhatsApp: Hemen ulaşın
📧 E-posta:info@kenanuysal.av.tr