Yabancılar Hukuku

Yabancılar hukuku, bir devlette yerleşik olmayan bireylerin veya vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin haklarını, yükümlülüklerini ve hukuki statülerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Türkiye’de bu hukuk dalı; yabancıların çalışma hakları, ikamet izinleri, vatandaşlık başvuruları, uluslararası koruma süreçleri ve sınır dışı işlemleri gibi çeşitli alanları kapsar.

Türkiye, coğrafi konumu ve stratejik öneminden dolayı, göçmenlerin, yabancı yatırımcıların ve uluslararası kuruluşların yoğun ilgisini çeker. Bu durum, yabancılar hukukunu Türkiye’deki en dinamik ve kapsamlı hukuk dallarından biri haline getirmiştir.

Türkiye’de Yabancılar Hukuku Mevzuatı

1. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK):
“6458 sayılı Kanun, yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları, uluslararası koruma ve sınır dışı edilme süreçlerini düzenler.”

Bu kanun, yabancıların hukuki statülerini belirlemek için temel yasal çerçeveyi sağlar. Özellikle göçmenler, mülteciler ve geçici koruma statüsünde olan kişilerin süreçleri bu kanun kapsamında ele alınır.

2. 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu:
Bu kanun, yabancı işçilerin Türkiye’deki çalışma izinlerini düzenler. Amacı; iş gücü piyasasını düzenlemek, yabancı iş gücünün etkili entegrasyonunu sağlamak ve ulusal ekonomiye katkılarını artırmaktır.

3. Türk Vatandaşlığı Kanunu:
“Türk vatandaşlığına geçiş süreçleri, vatandaşlık hakkı kazanma yolları ve bu hakların şartları bu kanunda düzenlenmiştir.”

Türk Vatandaşlığı Kanunu, yabancıların belirli şartları yerine getirerek Türk vatandaşlığına geçiş sürecini yönetir. Evlenme, yatırım yapma veya istisnai durumlar gibi yollarla vatandaşlık kazanımı bu kanun çerçevesinde değerlendirilir.

4. Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Müktesebatı:
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar, yabancıların haklarını düzenleme konusunda önemli bir yasal kaynaktır. Ayrıca, Avrupa Birliği müktesebatı da Türkiye’deki yabancıların hukuki statülerini etkiler.

Yabancılar Hukuku Kapsamındaki Temel Alanlar

Yabancılar hukukunda, yabancı bireylerin hak ve yükümlülükleri şu alt başlıklar altında değerlendirilir:

1. Türkiye’ye Giriş ve Vize İşlemleri
Türkiye’ye giriş yapmak isteyen yabancılar, ülkeye girişlerinde pasaport ve vize şartlarını yerine getirmek zorundadır. Türkiye’nin birçok ülkeyle yaptığı vize muafiyet anlaşmaları, kısa süreli ziyaretlerde yabancıların vizeye ihtiyaç duymadan ülkeye giriş yapmasını sağlar.

E-Vize Başvuruları: Bazı ülke vatandaşları, elektronik vize (evize) başvuru sistemi aracılığıyla Türkiye’ye kolayca seyahat edebilir.
Vize Türleri: Çalışma, eğitim, turizm ve aile birleşimi amaçlı verilen vizeler.

2. Çalışma İzinleri
Türkiye’de çalışmak isteyen yabancılar, yasal olarak çalışma izni almak zorundadır. 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında düzenlenen çalışma izinleri şu başvuru türlerini kapsar:
Bağımlı Çalışma İzni: Bir işveren aracılığıyla yapılan başvurulardır.
Bağımsız Çalışma İzni: Kendi işini kurmak isteyen yabancılar için düzenlenir.
Turkuaz Kart: Yüksek vasıflı yabancı işçilere verilen özel statüdür.

3. İkamet İzinleri
Türkiye’de uzun süreli kalmak isteyen yabancıların 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında ikamet izni alması gerekir. İkamet izin türleri şunlardır:
Kısa Dönem İkamet İzni: İş, eğitim veya turizm amacıyla alınır.
Aile İkamet İzni: Türkiye’de yerleşik bir Türk vatandaşı veya yabancı ile aile bağı bulunan kişiler alabilir.
Uzun Dönem İkamet İzni: Kesintisiz sekiz yıl Türkiye’de yaşayan yabancılar için düzenlenir.

4. Vatandaşlık Başvuruları
Türk Vatandaşlığı Kanunu, yabancıların vatandaşlık kazanımı ile ilgili detaylı düzenlemeler sunar:
Evlenme Yoluyla Vatandaşlık: Türk vatandaşı ile en az üç yıl evli kalan kişiler.
İstisnai Vatandaşlık: Türkiye’ye ekonomik veya bilimsel katkı sağlayan yabancılar için.
Yatırım Yoluyla Vatandaşlık: Belirli bir miktar yatırım yapan yabancılar için kolaylaştırılmış süreçler.

5. Uluslararası Koruma ve İltica
Türkiye, uluslararası koruma başvurularını üç ana başlıkta değerlendirir:
Mültecilik Statüsü: Yabancı ülkesine dönmesi halinde ciddi tehlike ile karşı karşıya kalacak kişiler.
Şartlı Mültecilik: Avrupa dışından gelen ve geçici olarak koruma altında olan kişiler.
Geçici Koruma: Savaş veya insani kriz nedeniyle gelen geniş grupları kapsar.

6. Sınır Dışı ve Geri Gönderme Süreçleri
Yabancılar, kamu düzenini bozacak eylemlerde bulunmaları veya yasadışı yollarla Türkiye’de bulunmaları durumunda sınır dışı edilebilir. Geri Gönderme Merkezleri bu sürecin yönetildiği yerlerdir.

 

Yabancıların Hakları ve Yükümlülükleri

Türkiye’de yaşayan yabancıların aşağıdaki temel hakları bulunmaktadır:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakkı: Yabancılar, yasal çalışma iznine sahip olmaları durumunda Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminden yararlanabilirler.
Eğitim Hakkı: Türkiye’de eğitim almak isteyen yabancı öğrenciler, yasal prosedürleri tamamladıktan sonra okullara kayıt olabilirler.
Sağlık Hizmetlerine Erişim: İkamet izin sahibi yabancılar, Türkiye’deki kamu ve özel sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.

Bununla birlikte, yabancıların Türkiye’de vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirmeleri zorunludur.

 

Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi’nin Yabancılar Hukuku Hizmetleri

Avukat Kenan Uysal Hukuk Ofisi, yabancılar hukuku alanında uzmanlaşmış bir hukuk bürosudur ve müvekkillerine aşağıdaki alanlarda profesyonel destek sunar:

1. Vize ve İkamet İzni Başvuruları

Türkiye’de yasal olarak kalmak için gerekli başvuru süreçlerinin yürütülmesi.
Gerekli belgelerin hazırlanması ve başvuru sürecinin takibi.

2. Çalışma İzni Başvuruları
İşverenler veya yabancı işçiler için çalışma izni alınması.
Turkuaz Kart başvurularının yapılması.

3. Vatandaşlık İşlemleri
Vatandaşlık hakkı kazanımı için başvuru süreçlerinin yönetimi.
Türk vatandaşlığına geçişte tüm hukuki prosedürlerin yerine getirilmesi.

4. Uluslararası Koruma ve İltica Süreçleri
Mültecilik veya geçici koruma statüsü başvurularının hukuki zeminde desteklenmesi.
Ret kararlarına karşı itiraz ve yasal temsil.

5. Sınır Dışı İşlemleri
Sınır dışı edilme kararı alınan yabancıların haklarını korumak için hukuki destek.
Geri Gönderme Merkezi’ndeki süreçlerin takibi ve itirazlar.

A-YABANCI GERÇEK KIŞILER
1. Vatansızlar:
Vatansız, hiç bir devlete vatandaşlık bağı  ile bağlı olmayan. her hangi bir devletin kanunlarına göre vatandaş sayılmayan kişidir. Vatansız kişi herhangi bir devletin tabiiyetinde olmadığı için, şahsi veya mallarına karşı girişilen mileler arası hukuka aykırı herhangi bir fiilden dolayı hiç bir devletin  diplomatik korunmasından yararlanamaz.
Vatansızların hukuki durumuna ilişkin sözleşme 23. Nisan. 1954’de ve vatansızlığın azaltılması hakkında sözleşme 4. Aralık. 1954’de kabul edilmiştir. Türkiye hu iki sözleşmeye de katılmış değildir.
2. Mülteciler:
Mülteci vatandaşı olduğu memlekette vuku bulan siyasi olaylar sebebiyle bu ülkeye iradesiyle veya zorla terk etmiş ve yeni bir devletin vatandaşlığına geçmemiş ve herhangi bir devletin diplomatik korunması alında bulunmayan kimsedir. 14.6.1934 tarihli Iskan Kanunu mülteciyi. Türkiye’de yerleşmek maksadıyla olmayıp. bir zaruretle muvakkat oturmak için sığınanlar olarak tarif edilmiştir
1947’dc Milletlerarası Mülteciler Teşkilatı kurulmuş, 28 Temmuz 1951’de Cenevre’de bir sözleşme kabul edilmiştir. “Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşmeye göre, mülteciler genel olarak yabancıların hukuki durumunu taşmakta, bazı haklardan yararlanmakta ise, vatandaş ile eşitlik içinde bulunmaktadır. Türkiye bu sözleşmeyi 1961’de onaylamıştır

3. Muhacirler (Göçmenler):
Ülkeye göçmen kabul etmek konusunda her devler kendi genel siyasetine göre hareket eder.
Türkiye’de Iskan Kanunu bu konuyu düzenlemektedir
Bu kanuna göre Türkiye’ye  yerleşmek maksadıyla dışarıdan gelen Türk soyundan olan ve Türk kültürüne bağlı kimselere muhacir denir göçmenler
hemen vatandaşlığa alındıklarına göre yabancı statüsünde değildirler. İkamet ettikleri ülkeden Türkiye’ye göç edip Türk vatandaşı olarak Türkiye’de yaşayanları yalnızca Iskan Kanuna göre gelmiş olanlar değildir, Bir de toprak terki durumunda Türk vatandaşlığın tercih etmiş olanlarda Mübadiller vardır

Azınlıklar:
Azınlıklar, bir ülkede yaşayan ve birbirine müşterek ırk, dil din, kültür bağları ile bağlı olan ve kendilerini, o ülkede yaşayan çoğunluğa nazaran farklı hisseden gruplardır. Azınlık gruplar tarih boyunca her zaman var olmuşlardır, Ekseriyetti teşkil eden grupla birlikte ayni devletin
vatandaşlığını taşıdıkları halde, azınlıklar ekseri hallerde bir takım haklardan mahrum bırakılmışlardır. Etnik gruplar olarak da anılan bu kişiler, haklardan yararlanma konusunda çoğunluk grupla eşitlik isterken, ayni zamanda kendi din, ırk ve dillerinin taşıdığı özellikleri muhafaza edebilmek ve yeni nesillere aktarabilmek için din ve kültür alanında özel serbesti istemişlerdir